Od kilku dni cała branża turystyczna z niepokojem obserwuje rozwijający się konflikt pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej a środowiskiem nauczycieli w sprawie zasad wynagradzania za godziny ponadwymiarowe podczas wycieczek szkolnych oraz rozliczenia czasu pracy nauczycieli pozostających w tym czasie w dyspozycji szkoły. W efekcie wielu nauczycieli w całym kraju wstrzymuje się od organizacji i udziału w kilkudniowych wyjazdach z uczniami.

Problem ten ma ogromne znaczenie nie tylko dla nauczycieli, ale także dla uczniów – pozbawionych możliwości poznawania Polski, integracji klasowych i edukacji poza murami szkoły – oraz dla tysięcy małych i średnich przedsiębiorców: organizatorów turystyki dzieci i młodzieży, agentów turystycznych, przewoźników, pilotów i przewodników, a także obiektów noclegowych i instytucji kultury.

W związku z tym Europejskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców Turystycznych (ESPT) przekazało dziś stanowisko i pisma do:

Ministerstwo Edukacji Narodowej,

Ministerstwo Sportu i Turystyki,

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,

Rzecznik MŚP Agnieszka Majewska,

wniosek w ramach działań Zespołu ds. Turystyki i Czasu Wolnego przy Radzie Przedsiębiorców Rzecznika MŚP.

Apelujemy o pilne podjęcie wspólnych działań i konieczności niezwłocznego wypracowanie jednolitych i sprawiedliwych zasad wynagradzania nauczycieli – zarówno tych, którzy wyjeżdżają na wycieczki, jak i tych, którzy w tym czasie pozostają w szkołach bez możliwości realizacji zajęć.

To kolejny przykład pokazujący, jak ważna jest bieżąca współpraca międzyresortowa i jak mocno decyzje oświatowe wpływają na inne sektory gospodarki – w tym turystykę.

Prosimy organizatorów turystyki specjalizujących się w turystyce szkolnej do kontaktu z nami.

Chcemy poznać realną skalę problemu, zebrać przykłady odwołanych lub wstrzymanych wycieczek i wspólnie wypracować mocną argumentację, którą przekażemy decydentom.

Kontakt: info@espt.pl

Jeden głos branży ma znaczenie. W tej sprawie – musi być słyszalny.

STANOWISKO Europejskiego Stowarzyszenia Przedsiębiorców Turystycznych (ESPT)

w sprawie konfliktu dotyczącego zasad wynagradzania nauczycieli za wycieczki szkolne
i jego skutków dla branży turystycznej

Europejskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców Turystycznych (ESPT) wyraża głębokie zaniepokojenie narastającym konfliktem pomiędzy nauczycielami a Ministerstwem Edukacji Narodowej (MEN)
w sprawie zasad wynagradzania za godziny ponadwymiarowe w czasie organizacji i uczestnictwa
w wycieczkach szkolnych. Spór ten, będący następstwem nowelizacji Karty Nauczyciela i różnic interpretacyjnych dotyczących art. 35 ust. 3d, doprowadził do sytuacji, w której szkoły w całym kraju ograniczają lub zawieszają organizację wyjazdów edukacyjnych.

Wycieczki szkolne stanowią nieodłączny element procesu wychowawczego i dydaktycznego.
Są przestrzenią, w której młodzież uczy się samodzielności, współpracy, poszanowania przyrody
i dziedzictwa narodowego. Dzięki nim uczniowie mają realny kontakt z historią, kulturą
i współczesnością, a także uczą się funkcjonowania w grupie, empatii i tolerancji.
Obecna sytuacja pozbawia uczniów tych doświadczeń. Wstrzymywanie wyjazdów szkolnych to de facto ograniczenie prawa młodych ludzi do edukacji przez praktykę i doświadczenie, co
w dłuższej perspektywie negatywnie wpływa na ich rozwój społeczny i emocjonalny.

Turystyka dzieci i młodzieży to istotny segment gospodarki, tworzony głównie przez małe
i średnie przedsiębiorstwa: organizatorów turystyki, przewoźników, pilotów i przewodników, właścicieli obiektów noclegowych, placówki gastronomiczne oraz instytucje kultury, które współpracują przy realizacji programów edukacyjnych. Dla tysięcy tych podmiotów sezon jesienny jest jednym z dwóch kluczowych okresów w roku. Jego utrata oznacza nie tylko straty finansowe, ale i ryzyko trwałego osłabienia całego segmentu rynku turystyki edukacyjnej.

Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) słusznie wskazuje, że nowelizacja Karty Nauczyciela nie rozwiązała w sposób jednoznaczny problemu wynagradzania za godziny ponadwymiarowe
w przypadku usprawiedliwionego nieodbycia zajęć. ESPT rozumie i popiera postulat środowiska nauczycielskiego, aby nauczyciel zachowywał prawo do wynagrodzenia w sytuacji, gdy nie realizuje zajęć
z przyczyn niezależnych od siebie, takich jak uczestnictwo klasy w wycieczce szkolnej.
ZNP przedstawiło konkretne propozycje rozwiązań już w kwietniu 2025 roku, wskazując na potrzebę doprecyzowania przepisów — niestety, nie zostały one w pełni uwzględnione w nowelizacji.

Ministerstwo Edukacji Narodowej w komunikacie z dnia 16 października br. przedstawiło interpretację, zgodnie z którą nowe przepisy „ujednolicają zasady rozliczania godzin ponadwymiarowych
i gwarantują nauczycielom prawo do wynagrodzenia w szczególnych przypadkach, gdy byli gotowi do pracy”. Jednak w praktyce interpretacja ta nie daje dyrektorom szkół wystarczającej pewności prawnej, co powoduje wstrzymywanie wyjazdów i różnice w decyzjach podejmowanych przez poszczególne jednostki oświatowe.

Dyrektorzy szkół oraz środowisko nauczycielskie, m.in. w liście nauczycieli z Opola, wskazują na niemożność pogodzenia obowiązujących regulacji z zasadą równego traktowania pracowników i realiami pracy dydaktycznej. Ich argumenty są zrozumiałe — nauczyciele nie mogą ponosić strat finansowych
w związku z realizacją zadań, które są częścią statutowych celów szkoły, a jednocześnie stanowią element polityki edukacyjnej państwa.

ESPT apeluje o pilne podjęcie dialogu pomiędzy resortem edukacji, środowiskiem nauczycielskim, samorządami i przedstawicielami branży turystycznej w celu opracowania rozwiązania, które:

• zapewni nauczycielom prawo do wynagrodzenia za udział w wycieczkach szkolnych,
• umożliwi szkołom kontynuowanie organizacji wyjazdów edukacyjnych w oparciu
  o profesjonalnych organizatorów turystyki zapewniających bezpieczeństwo i wysoką jakość świadczonych usług,
• pozwoli przedsiębiorcom na utrzymanie działalności w sezonie jesiennym i wiosennym,
• zagwarantuje dzieciom i młodzieży dostęp do edukacji poprzez podróże.

Turystyka szkolna jest sezonowa i wymaga długoterminowego planowania. Już teraz trwa okres kontraktacji wyjazdów wiosennych, dlatego brak szybkiego rozwiązania spowoduje utratę możliwości realizacji wycieczek również w kolejnym semestrze.

APEL

Stowarzyszenie apeluje do Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o podjęcie wspólnych działań zmierzających do wypracowania jednolitych i sprawiedliwych zasad wynagradzania nauczycieli, obejmujących zarówno tych pedagogów, którzy sprawują opiekę nad uczniami podczas wycieczek szkolnych, jak i tych, którzy w tym czasie pozostają w szkołach i z przyczyn organizacyjnych nie realizują zajęć dydaktycznych. W ocenie ESPT uregulowanie obu tych kwestii jest kluczowe dla zapewnienia równych warunków pracy oraz dla utrzymania ciągłości procesu edukacyjnego i wychowawczego.

Jednocześnie zwracamy się do Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców o objęcie sprawy monitoringiem oraz wsparcie działań mediacyjnych, mających na celu ochronę interesu przedsiębiorców turystycznych.

Równocześnie apelujemy do organizacji branżowych działających w ramach Zespołu ds. Turystyki i Czasu Wolnego przy Radzie Przedsiębiorców przy Rzeczniku MŚP o współpracę w tym zakresie
i wspólne wystąpienie z postulatem jak najszybszego rozwiązania problemu, który dotyka nie tylko środowiska oświatowego, ale również branżę turystyczną i sektor edukacji pozaszkolnej.